Aktywność fizyczną na ogół traktujemy jako obszar należący do czasu „po godzinach”. Jednak w praktyce takie podejście może okazać się szkodliwe dla naszego zdrowia, tym bardziej że aktywność fizyczna jest jednym z sześciu kluczowych elementów dobrostanu. W związku z tym ruch warto uwzględnić także w miejscu pracy, co jest ważne także dlatego, że żyjemy w świecie work-life integration. Co może zrobić pracodawca, by zachęcić pracowników do większej ilości zdrowego ruchu?
Ruch w stronę dobrostanu
Mówi się, że jesteśmy cywilizacją trzech krzeseł – na jednym siedzimy w pracy, drugie to fotel w samochodzie lub siedzenie w autobusie, którym dojeżdżamy do domu, a trzecie to kanapa przed telewizorem. Z tym modelem funkcjonowania warto walczyć, bo to właśnie od aktywności fizycznej, ruchu, sprawności, kondycji w dużej mierze zależy nasz dobrostan.
W toku ogólnopolskich badań, przeprowadzonych przez Benefit Systems we współpracy z infuture.institute pod kierunkiem Natalii Hatalskiej, wyróżniono sześć głównych, powiązanych ze sobą, obszarów dobrostanu:
zdrowie fizyczne,
zdrowie psychiczne,
wewnętrzny spokój,
komfort życia,
relacje z innymi,
kontakt z naturą.
Według raportu „Dobrostan Polek i Polaków”, podsumowującego przeprowadzone badania, 68% Polaków uznało, że dobre zdrowie fizyczne jest czynnikiem wspierającym ich dobrostan. Z kolei na związane z nim blisko zdrowie psychiczne wskazało 63% ankietowanych.
Ruch ma ogromne znaczenie dla stanu zdrowia fizycznego – wzmacnia układ krwionośny, zwiększa odporność organizmu (osoby aktywne rzadziej chorują, ale też szybciej wracają do zdrowia) i redukuje ryzyko chorób cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca czy nadciśnienie [1]. Aktywność fizyczna realnie wpływa także na stan zdrowia psychicznego, obniżając poziom napięcia, zwiększając odporność na stresory i pomagając w regulacji nastroju [2].
Łatwo zauważyć, że ruch oddziałuje na ludzki organizm zarówno doraźnie, np. poprawiając nastrój, jak i długoterminowo, profilaktycznie. Nic więc dziwnego, że pracodawcy coraz częściej starając się wpisywać wspieranie aktywności fizycznej w swoje stałe działania nakierowane na pracowników.
Zobacz film dokumentalny „Jak ruchem zmieniać umysł”
W zdrowym ciele zdrowy pracownik
Z punktu widzenia pracodawcy działania na rzecz „rozruszania” zespołów, mają same plusy. Niższa absencja chorobowa, a jednocześnie większa wydajność, kreatywność i produktywność – to najczęściej podnoszone korzyści dla firmy z tego tytułu. Osoby aktywne mają też wyższą samoocenę [3]. Eksperci podkreślają również, że dzięki dbaniu o promowanie ruchu i wspieranie zdrowego stylu życia, firma zyskuje wizerunkowo i zwiększa swoją atrakcyjność na rynku pracy [4].
Działania w tym obszarze leżą w interesie zarówno pracodawcy, jak i pracowników. Pierwszym krokiem powinno być ustalenie stanu faktycznego. W tym celu warto wykorzystać Wellbeing Score, narzędzie do mierzenia dobrostanu dostępne na platformie MultiLife. Na podstawie ankiet indywidualnych wypełnianych online przez pracowników pracodawca może otrzymać sygnał o konieczności promowania wartości zdrowia fizycznego w całej organizacji. Z kolei pracownik, zaraz po zakończeniu ankiety, uzyska eksperckie rekomendacje wraz z propozycją usług na platformie MultiLife, które pozwolą mu zadbać o aktywność fizyczną (np. konsultacje z trenerem).
Sport w beneficie
Jednym z najprostszych, a zarazem wysoce skutecznych rozwiązań jest uwzględnienie aktywności fizycznej w zestawie benefitów oferowanych przez firmę. Pracodawcy mogą sięgnąć po kartę sportową MultiSport, ale możliwości jest znacznie więcej, np. Kursy „Zaprojektuj Formę”. Można skorzystać także z modułu kafeteryjnego MyBenefit z różnorodnymi ofertami dla osób aktywnych fizycznie lub z największej w Polsce platformy treningowej online Yes2Move (dostępnej w ramach MultiLife), zawierającej ponad 1100 różnych treningów i instrukcje wykonywania ćwiczeń.
Przestrzeń dla ruchu
Pewnego rodzaju narzędziem, które warto wykorzystać, jest też… samo biuro. Zacznijmy od kwestii siedzenia. Eksperci alarmują, że pozycja ta wpływa negatywnie na stan organizmu, zwłaszcza na kręgosłup [5]. Warto więc rozważyć wyposażenie biura w rozwiązania będące alternatywą dla tradycyjnych stanowisk typu biurko+fotel, takie jak np. ruchome blaty do pracy na stojąco, klękosiady, piłki do siedzenia, a nawet rowerki stacjonarne [6].
Tam, gdzie to możliwe, warto także przeznaczyć przestrzeń na miejsce do ćwiczeń i zapewnić pracownikom proste przyrządy, takie jak hantle, taśmy, maty do ćwiczenia jogi itp.
Sportowy środek transportu
Odpowiednim rozwiązaniem może być także promowanie aktywnej formy transportu do biura. Tu sprawdzą się takie rozwiązania jak stojaki na rowery (z urządzeniami naprawczymi), ale aktywnym pracownikom należy zapewnić także możliwość skorzystania z prysznica. Jest to rozwiązanie idealne nie tylko dla rowerzystów, ale także dla biegaczy, a nawet osób, które zamiast samochodu czy komunikacji miejskiej, wybierają spacer do biura.
Aktywność fizyczna jako projekt zespołowy
Wspieranie ruchu warto łączyć z integrowaniem zespołu i budowaniem pozytywnej atmosfery. Na poziomie firmy można to robić chociażby wspierając pracownicze drużyny i organizując wyzwania sportowe o charakterze charytatywnym. Można również zachęcać pracowników do udziału w zewnętrznych akcjach opartych na mechanizmach grywalizacji, takich jak Letnia Gra, w której posiadacze kart MultiSport zbierają punkty za aktywność, m.in. za treningi w nowych obiektach, i zyskują szansę na zdobycie cennych nagród. Kolejnym rozwiązaniem jest regularne organizowanie zajęć (np. joga, ćwiczenia na kręgosłup) w biurze. To pożądane rozwiązanie, bo wówczas pracownicy ćwiczą w zdrowy, bezpieczny sposób, pod okiem trenerów [6].
Czas na aktywną przerwę w pracy
Dbanie o aktywność fizyczną pracowników warto ujmować szerzej, w ramach kultury pracy. Warto zaplanować tzw. aktywne przerwy w pracy i na stałe wpisać je w harmonogram. Taka przerwa może polegać np. na zespołowych ćwiczeniach rozluźniających [5] prowadzonych w biurze przez fizjoterapeutę czy trenera personalnego. Sesje tego typu mogą odbywać się także w pobliskim parku, by pracownikom zapewnić jednocześnie możliwość kontaktu z naturą.
Jeśli chodzi o typ ćwiczeń, warto stosować prostą zasadę – lepsza jest jakakolwiek aktywność niż żadna [3]. Pozytywny wpływ na zdrowie pracowników będą miały już proste ćwiczenia oddechowe w nurcie mindfulness. Trzeba też pamiętać, że biuro nie jest miejscem na intensywne treningi aerobowe, tak więc najlepiej sprawdzą się ćwiczenia rozciągające, ukierunkowane zwłaszcza na kręgosłup. Rozciąganie znakomicie wspiera mięśnie osłabione w wyniku wielu godzin siedzenia i pozwala modelować sylwetkę [5].
Zdrowe jedzenie w firmowej stołówce
Aktywność fizyczną w miejscu pracy może wspierać zdrowa dieta. Także i w tym przypadku pracodawca ma istotną rolę do odegrania w sensie organizacyjnym. Po pierwsze, może on wygospodarować w biurze odpowiednią przestrzeń, która umożliwi spożywanie posiłków w spokoju, a nie w pośpiechu i przy biurku. A po drugie, może także zadbać o dostępność zdrowych produktów w biurze – nie tylko w automatach, ale także w firmowej stołówce. Dodatkową opcją do wykorzystania są tzw. owocowe dni, organizowane już w wielu firmach raz w tygodniu.
Edukacja dla zdrowia
Dużą rolę w promowaniu aktywności fizycznej w miejscu pracy odgrywają także działania edukacyjne. Wspominaliśmy już o tym, jak cenne dla pracowników są treningi i konsultacje z ekspertami. Podobnie jest z wiedzą pozyskiwaną ze szkoleń, warsztatów czy webinarów. Warto pamiętać, że tej możliwości można korzystać nie tylko w przypadku pracy stacjonarnej w biurze, ale także w trybie hybrydowym lub całkowicie zdalnym.
Odpowiednim narzędziem do wykorzystania w tym celu jest platforma MultiLife, która dostarcza personalizowane rozwiązania związane m.in. z dbaniem o aktywność fizyczną (a także z dbaniem o zdrowie psychiczne i właściwą dietę). Pracownik może korzystać z konsultacji online, a eksperci pomagają tworzyć indywidualne programy realizujące określony cel np. dbanie o sylwetkę.
Z kolei kultowa już karta MultiSport to dziś nie tylko możliwość wstępu do ponad 5200 obiektów sportowo-rekreacyjnych i dostęp do ponad 45 aktywności, ale także szkolenia pozwalające ćwiczyć w zdrowy i bezpieczny sposób. Zarówno w kwestii doboru narzędzi, jak i pozyskiwania ekspertów, pracodawcy mają coraz więcej wiele możliwości. Aktywność fizyczną warto uwzględnić w charakterze jednego z obszarów całościowej strategii wellbeingowej na poziomie firmy. Ważną rolę do odegrania w tym względzie ma narzędzie Wellbeing Score, które pozwala dbać o dobrostan zespołu w oparciu o pozyskane dane, na bazie których można zbudować konkretną strategię.
Komentarz ekspercki
Dr Ewa Hartman: aktywność fizyczna to jeden z fundamentów naszego życia
Znaczenie zdrowia fizycznego jest kluczowe, ponieważ znacząco wpływa ono na inne obszary dobrostanu, a zwłaszcza na zdrowie psychiczne. Trzeba bowiem podkreślić, że nasz mózg, sam w sobie, ma bardzo małe rezerwy energetyczne, w związku z czym jest on zasilany m.in. przez ciało i aktywność fizyczną.
To właśnie dlatego ruch jest tak ważny, bo gdy nie ruszamy się, to odcinamy jeden z filarów zasilania naszego mózgu, a tym samym także energię, chęć i wolę działania, np. w pracy. Aktywność fizyczna jest więc jednym z fundamentów naszego życia, dlatego należy dokładać starań, by o ruch dbać także w firmie, np. poprzez wykonywanie niewielkich ćwiczeń w trakcie przerw.
Podjęcie ograniczonej nawet aktywności (np. wejście na drugie piętro schodami zamiast wjeżdżania windą) sprawi, że mózg będzie pracował wydajniej, a skorzysta na tym nasza praca. Badania naukowe wykazały, że pomysły generujemy znacznie lepiej, gdy jesteśmy w ruchu, np. podczas spaceru. Wystarczy pracować na stojąco przy generowaniu pomysłów, a nie na siedząco, bo podniesiony poziom energii sprawi wtedy, że proces kreatywny będzie sprawniejszy i przyniesie lepsze rezultaty ilościowe.
Bibliografia:
[1] https://zpe.gov.pl/a/aktywnosc-fizyczna-a-zdrowie/DohGDQ6Xy
[2] https://wsparciepsychologiczne.psrp.org.pl/wplyw-aktywnosci-fizycznej-na-zdrowie-psychiczne/
[3] https://www.cbre.pl/insights/articles/produktywnosc-a-aktywnosc-fizyczna
[4] https://zdrowie.pap.pl/srodowisko/jak-pracodawcy-moga-zadbac-o-zdrowie-swoich-pracownikow
[5] https://m.ciop.pl/CIOPPortalWAR/file/91105/2020102635433&aktywni_w_pracy_Ulotka-Aktywnosc_w_pracy_A4.pdf
[6] https://pracanazdrowie.pl/wp-content/uploads/jak-zaklad-pracy-moze-zadbac-o-kondycje-fizyczna-personelu.pdf
